Bu projeyle amacımız Türkçenin tüm tarihi boyunca kullanıldığı metinleri araştırmacılar için tek bir veri tabanında toplamak.

Bugüne kadar veriye dayılı dil araştırmaları bağlamında Türkçeyi araştırma konusu yaptık. Bunların tamamı ulusal araştırma projeleri olarak destek alan çalışmalardı ve literatürde yerini aldı. Bu projelerden bir kısmını doğrudan bir kısmı ise gerek projelerin hazırlanış aşamalarında gerekse de yürütülüşü sırasında danışmanlıklarını üstlenilerek diğer araştırmacılarla birlikte sonuçlandırdı.

Projenin kapsamı, 7.’ın sonlarından başlayan ve 13. yy.’a kadar süren Eski Türkçe ve Karahanlı Türkçesi dönemleri dışında kalan Türkçenin tarihi metinlerini bir derlem çalışmasıyla bir araya getirmek.

Bu çerçevede genel kabul gördüğü biçimiyle derlemin içeriği dönemsel adlarıyla şu şekilde listelenebilir:

1- Harezm Türkçesi (14.yy)

2- Kıpçak Türkçesi (13.-17. yy)

2.1. Altın Orda Kıpçak Türkçesi (13-16. yy)

2.2. Memlûk Kıpçak Türkçesi (14-16. yy)

2.3. Ermeni Kıpçakçası (16-17. yy)

3- Eski Anadolu Türkçesi (13-15. yy)

3.1. Osmanlı Türkçesi (15-19. yy.)

4- Çağatay Türkçesi (15-19.yy).

Türkçenin tarihinde yazılmış manzum (şiir) ve mensur (düz yazı) binlerce eser var. Bu eserler ayrıca farklı türlerde yazılmış eserler. Proje bugüne kadar Türk Dili’ne hizmet vermiş yüzlerce araştırmacının katılımıyla yürümek durumunda. Bu amaç doğrultusunda tüm araştırmacıları metinlerini paylaşmaya/bağışlamaya davet ediyorum.

PROJE SONUÇLANDIĞINDA…

Her şeyden önce Tarihi Türk Dilleri araştırmacıları için eşsiz bir kaynak oluşturulmuş olacak.

Türk kültür tarihçiliği açısından çok önemli veriler tek bir kaynaktan araştırmacılarca sorgulanabilecek.

Türkçenin tarihi boyunca kullanılmış söz varlığı, araştırmacıların tek bir sorguyla erişebileceği elektronik bir kaynakta toplanacak.

Devam çalışmalarında Türkçenin tarihi dönemlerine ait dilsel yapılar örneğin; karşılaştırmalı yapı  bilgisi, söz dizimi gibi özellikleri araştırma olanağı tüm araştırmacıların paylaşımına sunulacak.

Tarihsel dil bilgisi araştırmalarında dönemlere ait söz varlığı çalışmaları büyük hız kazanacak.

Metin bağışıyla bu proje tüm Türk Dili araştırmacılarına ait ortak bir çalışma olması bakımından bilgi paylaşımının bu denli hızlı olduğu çağımızın bilişim ruhunu yansıtan bir niteliğe sahip olacak. Etkileşimli bir proje olması açısından bu proje bir ilk olma niteliği taşımaktadır.

PROJE ÇIKTILARINA NASIL ULAŞILACAK?

Proje çıktıları genel ağ üzerinden anlık olarak paylaşılacak. Öncelikli olarak metin bağışında bulunan araştırmacılara açılacak olan sistem ilerleyen dönemde tüm araştırmacıların erişimine sunulacak.

SİSTEM NELERİ SORGULAMA OLANAĞI SUNACAK?

Bir araştırmacı hangi sözcüğün hangi tarihi dönem ve sahalarda kullanıldığını merak ettiğinde yapacağı sorgu sonucunda arama yaptığı sözcüğün geçtiği eseri, eserin sayfa numarasını ve tanık cümlelerini görebilecek.

Bu sorgu aynı zamanda eserin dönemini, dönemin genel dil özelliklerini, eser üzerinde yapılan çalışmaların bibliyografik bilgisini de araştırmacılara sunacak. Devam çalışmalarında verilerin işaretlenme ve etiketleme durumuna bağlı olarak anlam sorguları sonucu hangi dönemde hangi sözcük arama yapılan anlam için kullanılmış olduğu bilgisi de araştırmacılara sunulacak bilgi paketleri arasında yerini alacak.

Projeye ulaşılabilirlik açısından Anadolu Sahası ve Doğu Türkçesi ile başlanacak. Bu nedenle araştırmacılarımızdan öncelikli olarak bu sahalara ait metinleri paylaşmalarını rica ediyoruz.

Proje için ilerleyen yıllarında başka kurumlardan da destek arayışı içerisinde olunacaktır.

Başlangıç hedefimiz bir altyapı oluşturmak ve sağlam kurulmuş bir altyapı üzerine projeyi inşa ederek Anadolu Sahası ve Doğu Türkçesi’nin tarihsel metinlerini işlemektir.

Yürütülen ve içerisinde yer alınan projelerden edinilen birikimler bu projeyle tüm Türk Dili Dünyası’yla paylaşılacak.