Proje Özeti

Projenin amacı, yeni, özgün ve gerçek yaşam temelli bir okul sözlüğünü eğitim/öğretim materyali olarak ortaya koymaktır. Bu amaçla, ilkokuldan başlayarak liseye kadar devam eden eğitim-öğretim sürecinde çocukların karşılaşabilecekleri MEB onaylı ve kullanımda olan ders kitapları, çocuk edebiyatı ürünleri, süreli çocuk yayınları vb. doğal dil ortamlarına ait metinlerin yer aldığı özel amaçlı bir derlem (corpus) oluşturulacak ve bu derlem üzerinden projenin ana hedefi olan Gerçek Yaşam Temelli Okul Sözlüğü (GYTOS) oluşturulacaktır.

Projede uygulanacak yöntemle koşut olarak ulaşılması beklenen hedef, eğitim/öğretim materyali olarak bilişim teknolojileri temelli gerçek yaşam temelli okul sözlüğü oluşturmaktır. Alanyazında derlem tabanlı (corpus-based) bir okul sözlüğünün eksikliği ve halihazırda var olan sözlüklerin ana dilin kullanıcılarının sezgilerine dayalı, geçerliliğini yitirmiş/geleneksel yöntemlerle seçilmiş sözlük girdilerini içeriyor olması söz konusu sözlüklerin deneysellikten uzak bir yaklaşımla hazırlandığı anlamına gelmektedir. Bu çerçevede, çağrı programının amaç ve hedefleriyle tümüyle örtüşen Gerçek Yaşam Temelli Okul Sözlüğü (GYTOS) bir eğitim/öğretim materyali olarak bugüne kadar eksikliği hissedilen önemli bir ihtiyacı karşılama özelliğine sahiptir (bk. Amaç ve Hedefler).Önerilen proje, Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinde (TYÇ) belirtilen yetkinliklerin geliştirilmesinde tüm eğitim/öğretim ortamlarında formel ve informel öğrenmeye yönelik bir araştırma projesi olma niteliğindedir. Temel araştırma sorusu, Okul çağındaki çocukların (öğrencilerin) karşı karşıya kaldıkları dilsel ortamların söz varlığı nasıldır? şeklinde ifade edilebilir. Kendisi başlı başına bir AR-GE boyutuna sahip olan sözlükbilim uygulamaları temelinde okul çağı çocuklarının karşılaştıkları doğal dil ortamlarına ait söz varlığı bir derlem üzerinden deneysel olarak belirlenecektir. Bu çerçevede projenin alt araştırma soruları: 1. MEB onaylı ders kitaplarının söz varlığı nasıldır?, 2. Çocuğun karşı karşıya kaldığı doğal dil ortamlarının söz varlığı nasıldır?, 3. GYTOS’nin etkililiği ve çocuğun söz varlığına katkısı nasıldır? şeklindedir.

Derlem dilbilim (corpus linguistics), bilindiği gibi özellikle sözlükbilim (lexicography) çalışmalarında, dilin doğal kullanım ortamlarından seçilmiş metinler aracılığıyla gerçek zamanlı ve deneysel çıktılar sunabilen bir disiplindir. Bu niteliğiyle, projde uygulanacak olan yöntem, çağrı metninde de belirtildiği üzere yeni, özgün ve gerçek yaşam temelli bir okul sözlüğünün oluşturulmasında en uygun ve güncel olanakları araştırmacılara sunma gücüne sahiptir.

Öte yandan proje ekibi ve personeli projenin amaç ve hedeflerine uygun olarak disiplinler arası bir niteliğe sahiptir. Proje ekibinde, dilbilimciler, sözlükbilim uzmanları, eğitim bilimciler, Türkçe uzmanları, yazılım uzmanı, alan öğretmenleri, grafik tasarımcısı gibi farklı disiplinlerden araştırmacı ve personel yer alacaktır. Ayrıca önerilen proje, GYTOS’nin oluşturulma süreci, alan eğitmenleri, öğrenciler ve dilbilim/sözlükbilim uzmanları gibi tüm paydaşların katılımını öngörmektedir.

Çalışmada derlem dilbilim ve sözlükbilimin ilke ve yöntemleri ana yapıyı oluşturmaktadır. Öte yandan araştırmacıların süreçte “sistematik hata” yapmalarının önüne geçmek (Maxwell, 1996) ve bilimsel sonuçları keskinleştirmek amacıyla birden fazla veri toplama yöntem ve tekniğinin (odak grup görüşmesi, anket, yarı deneysel bir uygulama, basit uyum indeksi vb.) kullanıldığı, her biri araştırmanın farklı boyutlarının bilimselliğine katkıda bulunacak olan triangülasyon yaklaşımı benimsenmiştir (bk. Yöntem Bölümü).

Gerek oluşturulma gerekse de yayılım/dağılım ve değerlendirme süreçleri açısından GYTOS, metodolojik olarak yenilikçi, çağdaş ve bugün için eğitim/öğetim ortamlarında eksikliği duyulan deneysel sonuçlara dayalı bir eğitim/öğretim materyali olma niteliğiyle özgün bir araştırma projesi olarak alanyazında yerini alacaktır.

Projenin ana çıktısı olarak oluşturulacak GYTOS, tüm dijital platformlarda (internet, akıllı tahta, tablet, akıllı telefon vb.) bir eğitim/öğretim materyali olarak kullanıcıların erişimine açılacaktır. Ayrıca devam çalışmalarında önemli bir veri işleme altyapısı olanağını da sunacak olan projenin Türkçe sözlükbilim çalışmalarında yöntem ve çıktıları bakımından örnek bir çalışma olacağı da öngörülmektedir.

Project Summary

The aim of the project is to introduce a new, original and real life based school dictionary as an educational material. To this end, a specified corpus including texts taken from a variety of natural language environment sources such as textbooks (from primary to high school) approved by the Ministry of Education, children’s literature books , periodic children’s publications and etc. will be created and this corpus will base the real life based school dictionary (GYTOS), the main aim of the project.

The current project can be qualified as a research project encompassing formal and informal learning for all educational environments in developing competencies indicated in the Turkey Competencies Framework (TYC). The main research question guided the project is as follows: How is the vocabulary profile of language environments in which school children (students) are confronted? On the basis of lexicological practices, which themselves have a research and development (R&D) dimension, the vocabulary profile of the language environment students confronted will be determined experimentally with the corpus created. In this context, the sub-research questions of the project are; 1. How is the vocabulary profile of textbooks approved by MoNE?, 2. How is the vocabulary profile of natural language environment encountered by the children? 3. How is the effectiveness of GYTOS and its contribution to the children’s (students) vocabulary knowledge?

In line with the method implemented, the expected outcome of this project is to create a real life based school dictionary as an instructional material supported with information technology. The lack of a corpus-based school dictionary for Turkish in the literature proves that the existing dictionaries include dictionary entries based on old methods and intuitions of native speakers of the language and that they were developed with a non-experimental approach. In this context, a Real Life Based School Dictionary (GYTOS), which completely overlaps with the aims and objectives of the call program, has an important feature addressing the pressing need for a real-life based Turkish dictionary as a learning/teaching material (see Aims and Objectives).

Corpus linguistics is a discipline that can provide real-time and experimental output through texts selected from natural language environments, particularly in lexicography studies. As such, it has the power to present researchers with the most appropriate and up-to-date possibilities for the creation of a new, authentic and real life-based school dictionary, as stated in the call.

The project team and the staff have an interdisciplinary qualification in line with the aims and objectives of the project. The project team will include researchers and staff from different disciplines such as linguists, lexicology experts, educational scientists, Turkish language experts, software experts, field teachers and graphic designers. In addition, the proposed project foresees the participation of all stakeholders in the GYTOS creation process such as field instructors, students and linguistics / lexicology specialists.

The principles and methods of corpus linguistics and lexicography forms the basis of the study. On the other hand, triangulation approach was adopted in order to avoid systematic errors in the process (Maxwell, 1996) and to confirm the findings of the project with multiple data collection methods and data collection techniques (focus group interview, questionnaire, quasi-experimental application, simple integration index, etc.) (see Method Section).

In terms of dissemination / distribution and evaluation processes, GYTOS as an instructional material methodologically innovative, contemporary, experimentally proved and desperately needed in educational environments, will find its place in the literature as a novel research project.

GYTOS, the main outcome of the project, will be accessible to users on all digital platforms (internet, smart board, tablet, smart phone, etc.) as an instructional material. It is also envisaged that this project providing an important data processing infrastructure for continuing studies will be an exemplary work in terms of methods and outputs for Turkish lexicography studies.